De kunst van het kijken

In deze blog wil ik je graag een manier van kijken aanbieden. Dit is waarschijnlijk een hele andere manier van kijken dan je gewend bent. Het is simpelweg kijken zonder een label te plakken op wat je ziet, zonder woorden en gedachten. Misschien is dit je weleens overkomen, bijvoorbeeld toen je aan de top van een berg stond en letterlijk sprakeloos was, of toen je een bijzonder mooie zonsondergang aanschouwde. Vaak zijn dit hele speciale momenten, want je gedachten zijn even stil en je ziet de wereld puur en zonder filter. Als je zo naar de wereld kijkt, verdwijnen alle verschillen die je met de bril van gedachten wel ziet. 

Gedachten maken onderscheid tussen zaken, categoriseren de wereld, stoppen alles in hokjes. Maar zonder die gedachten is er geen onderscheid, geen afscheiding. Als je zo kijkt, zie je geen losse objecten meer, want alleen je gedachten zijn in staat losse objecten te categoriseren. Er is geen onderscheid meer tussen jezelf en de omgeving, want alleen je gedachten zijn in staat om jezelf als los van de omgeving te zien. ‘Hier’ en ‘daar’ hebben dan geen betekenis meer, ‘ik’ of ‘jij’ valt weg, er is geen binnen en geen buiten meer. Alles is simpelweg.

In sommige kringen wordt dit ‘non-dualiteit’ genoemd, maar ik noem het liever de wereld voorbij je gedachten (non-dualiteit klinkt zo abstract). Binnen een wereld van gedachten (dualiteit) is er sprake van iemand die de wereld waarneemt, en de wereld die waargenomen wordt. Non-dualiteit betekent dat deze scheiding tussen waarnemer en waargenomene wegvalt, omdat alleen gedachten in staat zijn om jezelf als los van al het andere te zien. Alleen de oceaan van het bestaan blijft over, zonder waarnemer of object. Wat er echt overblijft valt niet te beschrijven, omdat het letterlijk voorbij gedachten is. De wereld is niet de wereld, want ‘wereld’ is maar een woord. Als je kijkt zonder al je filters, labels en gedachten, dan zie je een enorm mysterie waar niets los van staat. Je ziet dat alles eigenlijk dezelfde fluctuerende oceaan van realiteit is. 

Dit is geen religieuze of spirituele overtuiging. Deze manier van kijken laat juist alle overtuigingen en concepten achter zich, want je kijkt niet langer door een bepaalde lens. Je laat juist alle lenzen achterwege. Zonder labels wordt de wereld een regelrecht wonder, nieuw en fris. Objecten, mensen, geluiden, geuren, je ziet dat ze niet verschillend zijn, maar hetzelfde mysterie dat zich in een andere vorm voordoet. Alles is doordrongen van een soort diepe stilte, want je lawaaierige geest maakt geen geluid. Dat betekent niet dat je compleet disfunctioneel wordt, geen plannen meer maakt of niet meer verliefd kunt worden. Je kunt nog steeds gebruik maken van gedachten wanneer je ze nodig hebt, je kunt je leven net zo leven als je altijd al deed. Je ziet alleen geen afscheiding meer, en daar gaat een diepe vrede mee gepaard. Maar geloof me vooral niet! Probeer het uit, en ondervind zelf wat er van de wereld overblijft zonder gedachten.