De kracht van aandacht

Apr 19, 2024By Gerlan Den Braber
Gerlan Den Braber

In de vorige blog sprak ik over een manier van kijken waarbij je de wereld beziet zonder gedachten. Zonder die gedachten is alles veel stiller. De labels die we gewoonlijk op de wereld plakken vallen weg en er blijft een mysterieus geheel over waar niets los van staat. Omdat ik spreek over een manier van kijken, is het heel aannemelijk dat je geest naar een manier zal zoeken om dat te doen. De waarheid is dat er eigenlijk geen manier is om het te doen. Zodra je het ‘doet’, is er een doener, iemand die het af probeert te dwingen. Maar je kunt dit niet afdwingen met wilskracht. Hoe harder je probeert om ‘niet te denken’, hoe harder de gedachten en labels zich zullen opdringen. Als ik je de suggestie geef ‘ denk niet aan een roze olifant’, waar denk je dan aan? Een roze olifant. 

Op dezelfde manier is het niet mogelijk om te ‘stoppen met denken’. Zodra je probeert de activiteit van je geest te stoppen, is er activiteit van je geest omdat je zo hard aan het proberen bent. Dit is hetzelfde probleem waar vele monniken tegenaan lopen die proberen ‘de verlichting’ te bereiken, een bevrijde toestand waarin je voorbij je verlangens gaat. Zolang je deze verlichting echter probeert ‘te bereiken’ ben je aan het verlangen en zo blijft de verlichting onbereikbaar. In het Oosten spenderen vele monniken jaren aan meditatie in deze frustrerende toestand.

Wat valt er dan te doen? Er valt helemaal niets te doen. Er is simpelweg kijken, luisteren, ruiken, voelen en proeven. Kun je nu, op dit moment, je aandacht verleggen naar alle geluiden die er om je heen te horen zijn? Ik wil je uitnodigen om even heel stil te zijn en goed te luisteren wat er allemaal om je heen te horen valt. (...)

Als je zo aandachtig naar alle geluiden luistert, zul je merken dat er geen labelen of denken gebeurt. Er is simpelweg aandacht. Wanneer je aandachtig bent voor de geluiden om je heen, of de bomen en bloemen, dan is dat niet iets wat je door wilskracht doet. Er is simpelweg aandacht. 

Misschien verlies je jezelf weer voor een tijd in gedachten, totdat je merkt dat je in gedachten verzonken bent. Zodra je merkt dat er geen aandacht is, is er weer aandacht. Als je op die manier aandachtig bent voor alles om je heen, zal die aandacht je leven steeds meer gaan doordringen. Labels en gedachten vallen steeds meer weg, en je komt in contact met het mysterie van alles. Het mooie is dat die gedachten zelf niet losstaan van dit mysterie, die gedachten zelf kunnen ook waargenomen worden, zoals je dwarrelende bladeren of vallende regendruppels kunt waarnemen. Over die gedachten hoef je geen oordeel te hebben, ze zijn er simpelweg eventjes en dan verdwijnen ze weer. Je hoeft niets te doen. Je kunt simpelweg zijn.